علت خرابی پمپ پکیج چیست
علت خرابی پمپ پکیج چیست و چطور آن را رفع کنیم؟
راستش رو بخواید علت خرابی پمپ پکیج معمولا به چندتا دلیل اصلی برمیگرده. مهمترینش گیرپاژ کردن یا همون قفل شدن پمپه که بخاطر رسوبات آب یا کار نکردن طولانی مدت اتفاق میوفته. دلایل دیگه هم هست مثل خشک کار کردن پمپ، مشکلات برقی مثل سوختن سیمپیچ یا خرابی خازن، و وجود هوا توی سیستم. همه اینا باعث میشه پمپ صدا بده، داغ کنه یا اصلا کار نکنه و رادیاتورها سرد بمونن.
در ادامه، دقیق و مرحله به مرحله، برای شما توضیح میدم که هر کدوم از این مشکلات از کجا میاد و چجوری میشه فهمید و حلش کرد. شما یاد میگیرید که چطور خودتون بعضی از این موارد رو چک کنید.
اصلا پمپ پکیج چی هست و کارش چیه؟
ببینید پمپ پکیج یه جورایی مثل قلب دستگاه میمونه. یه قطعه تقریبا کوچیک ولی به شدت مهم که کارش اینه آب گرم شده توسط پکیج رو با فشار بفرسته توی لولهها و رادیاتورها. وقتی آب توی رادیاتورها چرخید و گرماش رو از دست داد، همین پمپ دوباره اون آب سرد شده رو میکشه و برمیگردونه به پکیج تا دوباره گرم بشه. این چرخه مدام تکرار میشه تا خونه گرم بمونه. پس اگه این قلب از کار بیوفته، عملا گردش خونی توی سیستم گرمایش وجود نداره و رادیاتورها یخ میمونن.
مهمترین علائم خرابی پمپ پکیج چیه؟ از کجا بفهمیم؟
خب حالا سوال اینه که از کجا بفهمیم پمپ دستگاه قاطی کرده؟ چندتا نشونه واضح داره که اگه دیدید باید به پمپ شک کنید. یکی از شایعترین علائم اینه که رادیاتورها یا اصلا گرم نمیشن یا نصفه و نیمه گرم میشن، در حالی که آب مصرفی یعنی آب حمام و دستشویی داغه. این یعنی پکیج داره آب رو گرم میکنه ولی پمپ زورش نمیرسه اون رو توی مدار گرمایش بچرخونه.
یه نشونه دیگه صدای غیرعادی از داخل پکیجه. اگه صدایی شبیه وزوز، تق تق یا ساییدگی از دستگاه شنیدید، به احتمال زیاد پمپ داره زجر میکشه. داغ شدن بیش از حد بدنه پمپ هم یه علامت مهمه. اگه دست بزنید و خیلی داغ بود یعنی یه جای کار میلنگه. در نهایت هم اگه پکیج روشن میشه ولی فشار مدار گرمایش سریع بالا میره و دستگاه خاموش میشه، بازم رد پای خرابی پمپ دیده میشه.
علت اصلی خرابی پمپ پکیج: گیرپاژ کردن یا قفل شدن
شایعترین و معروفترین علت خرابی پمپ پکیج، گیرپاژ کردنه. گیرپاژ یعنی چی؟ یعنی روتور یا همون پروانه پمپ داخل محفظهاش گیر میکنه و نمیتونه بچرخه. مثل این میمونه که چرخ دوچرخه سفت بشه و نتونی پدال بزنی. این اتفاق معمولا بعد از یه دوره طولانی که پکیج خاموش بوده میوفته، مخصوصا اول پاییز که میخواید برای اولین بار شوفاژها رو روشن کنید.
چرا این اتفاق میوفته؟ چون پمپ برای چند ماه، مثلا در طول تابستون، هیچ حرکتی نداشته و رسوبات آب و املاح دور پروانهاش جمع شدن و سفت شدن. حالا که میخواد دوباره راه بیوفته، اون رسوبات مثل چسب عمل میکنن و نمیذارن بچرخه.
چطور بفهمیم پمپ گیرپاژ کرده؟
خیلی سادهست. وقتی پکیج رو روی حالت زمستونی میذارید، دستگاه روشن میشه، شعله تشکیل میشه، ولی چون آب گردش نمیکنه، دمای آب داخل پکیج به سرعت میره بالا و سنسور حد عمل میکنه و دستگاه رو خاموش میکنه. ممکنه صدای هوم یا وزوز خفیفی هم از پمپ بشنوید که داره زور میزنه ولی نمیتونه بچرخه. یه راه تست دستی هم داره که جلوتر میگم.
رسوب گرفتن، دشمن شماره یک پمپ دستگاه
آب شهری ما پر از املاح و سختیه. این املاح به مرور زمان توی کل سیستم گرمایش، از جمله داخل پمپ، رسوب میکنن. این رسوبات مثل سنگ عمل میکنن و میتونن به پروانه و محور پمپ آسیب بزنن. وقتی حجم رسوب زیاد میشه، مسیر گردش آب تنگ میشه و به پمپ فشار بیشتری میاد تا آب رو به گردش دربیاره. این فشار اضافه در طولانی مدت باعث فرسودگی و سوختن پمپ میشه. انگار که یه نفر مدام در حال دویدن با یه کولهپشتی سنگین باشه، بالاخره از نفس میوفته.
برای همینه که سرویس دورهای پکیج و استفاده از فیلترهای رسوبگیر انقدر مهمه. این فیلترها بخش زیادی از این املاح رو قبل از اینکه وارد پکیج و پمپ بشن، میگیرن و عمر قطعات رو خیلی بیشتر میکنن.
خشک کار کردن پمپ، یه اشتباه رایج
پمپ پکیج یه قطعهایه که با آب خنک میشه و روانکاری میشه. یعنی خود آبی که داره میچرخونه، نمیذاره داغ کنه و بسوزه. حالا فرض کنید به هر دلیلی آب توی سیستم نباشه یا فشار آب خیلی کم باشه. در این حالت پمپ بدون آب کار میکنه که بهش میگن خشک کار کردن. این وضعیت فوقالعاده خطرناکه و میتونه در عرض چند دقیقه پمپ رو بسوزونه. مثل اینه که موتور ماشین رو بدون روغن روشن کنی.
این مشکل معمولا وقتی پیش میاد که فشار بار پکیج خیلی افتاده و حواسمون نبوده، یا موقع هواگیری سیستم، آب مدار رو کامل خالی کردیم و یادمون رفته دوباره پرش کنیم. پس حتما حتما همیشه حواستون به عقربه فشار پکیج باشه که زیر ۱ بار نیاد.
مشکلات برقی پمپ: از کجا میاد؟
یه دسته دیگه از دلایل خرابی پمپ پکیج، مشکلات برقیه. پمپ یه موتور الکتریکی کوچیکه و مثل هر موتور دیگهای ممکنه ایراد برقی پیدا کنه. این مشکلات معمولا دو حالت دارن:
- سوختن سیمپیچ (استاتور): سیمپیچ همون قسمتیه که با ایجاد میدان مغناطیسی، روتور رو میچرخونه. اگه پمپ تحت فشار زیاد کار کنه (مثلا بخاطر رسوب یا گیرپاژ) یا نوسان برق داشته باشیم، ممکنه این سیمپیچ داغ کنه و بسوزه. اگه پمپ سوخته باشه، معمولا هیچ صدا و حرکتی نداره و بدنه اش هم سرده.
- خرابی خازن راهانداز: بعضی از پمپها یه خازن دارن که مثل یه هل اولیه عمل میکنه و به پمپ کمک میکنه تا از حالت سکون شروع به چرخیدن کنه. اگه این خازن ضعیف یا خراب بشه، پمپ زور کافی برای راه افتادن نداره. در این حالت ممکنه صدای وزوز از پمپ بشنوید ولی نمیچرخه.
پمپ داغ میکنه یا صدای عجیب غریب میده؟
داغ شدن و صدای غیرعادی دوتا از مهمترین هشدارها هستن. اگه پمپ اونقدر داغ میشه که نمیتونی بیشتر از چند ثانیه دستت رو روش نگه داری، یعنی یه مشکلی هست. این داغی میتونه بخاطر گیرپاژ بودن، رسوب زیاد، یا حتی کار کردن با دور بالا و نامناسب باشه. بعضی پمپها قابلیت تنظیم دور دارن و شاید روی دور اشتباهی تنظیم شدن.
صدای زیاد هم همینطور. صدای وزوز یا هوم معمولا نشونه تلاش پمپ برای چرخیدنه (مشکل خازن یا گیرپاژ). صدای ساییدگی یا تق تق میتونه از خرابی بلبرینگها یا شکستن پروانه باشه که بخاطر ورود ذرات جامد و رسوبات به داخل پمپ اتفاق میوفته.
چطور پمپ پکیج رو خودمون تست کنیم؟
خب رسیدیم به بخش جذاب ماجرا. چجوری خودمون یه تست ساده انجام بدیم؟ این کار برای رفع گیرپاژ خیلی جوابه. اول و مهمتر از همه، دوشاخه پکیج رو از برق بکشید. ایمنی حرف اول رو میزنه.
حالا برید سراغ پمپ. پمپ معمولا یه قطعه استوانهای شکل فلزیه که وسطش یه پیچ بزرگ دوسو داره. با یه پیچگوشتی دوسوی بزرگ، اون پیچ رو باز کنید. نگران نباشید، ازش آب زیادی بیرون نمیریزه، شاید چند قطره. وقتی پیچ رو باز کردید، ته سوراخ میتونید محور روتور رو ببینید. حالا با یه پیچگوشتی کوچیکتر یا فازمتر، سعی کنید اون محور رو بچرخونید. دو حالت پیش میاد:
- محور راحت و روان میچرخه: این یعنی پمپ گیرپاژ نیست و مشکل از جای دیگهست (احتمالا برقی).
- محور سفت و سخته یا اصلا نمیچرخه: این یعنی پمپ گیرپاژ کرده.
اگه گیرپاژ بود، با همون پیچگوشتی چند دور به چپ و راست بچرخونیدش تا کاملا روان بشه. همین! به احتمال زیاد مشکل حل شده. حالا پیچ رو سفت ببندید و پکیج رو به برق بزنید و تست کنید.
یه راهنمای ساده برای رفع مشکلات پمپ
بیاید یه جمعبندی عملی داشته باشیم. اگه پکیجتون به مشکل خورد و شک کردید به پمپ، این مراحل رو به ترتیب برید جلو:
قدم اول: فشار بار پکیج رو چک کنید. باید بین ۱ تا ۱.۵ بار باشه. اگه کمتر بود، با شیر پرکن فشار رو تنظیم کنید.
قدم دوم: پکیج رو روی حالت زمستانه روشن کنید و گوش بدید. آیا صدای غیرعادی میاد؟ آیا رادیاتورها حتی یه ذره هم گرم نمیشن؟
قدم سوم: برق رو قطع کنید و تست گیرپاژ رو که بالا توضیح دادم انجام بدید. اگه گیر کرده بود، رفعش کنید.
قدم چهارم: اگه گیرپاژ نبود، ممکنه مشکل برقی باشه. با یه فازمتر چک کنید ببینید اصلا برق به پمپ میرسه یا نه. این کار یه کم تخصصیه، اگه بلد نیستید بهتره دست نزنید. ممکنه مشکل از برد دستگاه باشه که برق به پمپ نمیرسونه.
اگه با این کارها مشکل حل نشد، دیگه کار از کار گذشته و بهتره کار رو به کاردون بسپارید. چون ممکنه پمپ سوخته باشه یا مشکل از برد الکترونیکی باشه که نیاز به تعمیرکار متخصص داره.
چکار کنیم که پمپ پکیج عمر بیشتری داشته باشه؟
پیشگیری همیشه بهتر از درمانه. چندتا کار ساده هست که اگه انجام بدید، عمر پمپ و کل پکیجتون خیلی بیشتر میشه.
اول از همه، سرویس سالیانه رو جدی بگیرید. توی سرویس، فیلترها تمیز میشن، مدار شستشو داده میشه و از سلامت قطعات مطمئن میشن. این کار از رسوب گرفتن جلوگیری میکنه.
دوم، حتما از فیلترهای رسوبگیر در مسیر آب ورودی پکیج و فیلتر مغناطیسی در مسیر برگشت گرمایش استفاده کنید. این فیلترها معجزه میکنن و جلوی ورود بخش بزرگی از رسوبات و ذرات فلزی رو به پکیج میگیرن.
سوم، هیچوقت نذارید پکیج برای مدت خیلی طولانی خاموش بمونه و از برق کشیده باشه. اکثر پکیجهای جدید یه سیستمی دارن به اسم "ضد گیرپاژ" که اگه دستگاه به برق باشه، هر ۲۴ ساعت یکبار برای چند ثانیه پمپ رو روشن میکنه تا از قفل شدنش جلوگیری کنه. پس حتی تو تابستون هم پکیج رو از برق نکشید.
| علامت خرابی | علت احتمالی | راه حل سریع |
|---|---|---|
| رادیاتورها سرد ولی آب مصرفی گرم است | پمپ کار نمیکند (گیرپاژ، سوخته، مشکل برق) | تست گیرپاژ، چک کردن برق ورودی به پمپ |
| صدای وزوز یا هوم از پمپ | گیرپاژ کرده یا خازن خراب است | رفع گیرپاژ با پیچگوشتی، در غیر اینصورت نیاز به تعمیرکار |
| پمپ خیلی داغ است | رسوب زیاد، گیرپاژ، بسته بودن مسیر آب | بررسی مسیر لولهها، سرویس و رسوبزدایی |
| پکیج روشن شده و سریع خاموش میشود | عدم گردش آب به دلیل خرابی پمپ | تست گیرپاژ و اطمینان از باز بودن شیرهای رادیاتور |
| هیچ صدا و حرکتی از پمپ نیست | پمپ سوخته یا برق به آن نمیرسد | چک کردن فیوز و برد دستگاه توسط متخصص |
حالا بیاید یه مرور کاملا خلاصه روی کل مطالبی که گفتم رو انجام بدیم
خب پس فهمیدیم که پمپ قلب پکیجه و اگه از کار بیوفته، گرمایش خونه مختل میشه. شایعترین دلیل خرابیش هم گیرپاژ کردنه که بخاطر رسوبات و خاموش بودن طولانی مدت اتفاق میوفته و یاد گرفتیم چجوری با یه پیچگوشتی ساده رفعش کنیم. دلایل دیگه مثل رسوب گرفتن، خشک کار کردن و مشکلات برقی مثل سوختن سیمپیچ یا خرابی خازن هم بودن که باعث میشن پمپ صدا بده، داغ کنه یا اصلا روشن نشه. مهمترین نکتهای که باید یادتون بمونه اینه که همیشه فشار پکیج رو چک کنید، سرویس سالیانه رو فراموش نکنید و اگه فنی نیستید، برای مشکلات پیچیدهتر حتما از یه متخصص کمک بگیرید. مراقب قلبتپنده پکیجتون باشید.
